Meşihat Dini Soruların Cevap Kapısı
İnsanoğlu kendisini yoktan var eden Allah’a ibadet etmek için yaratılmıştır. Ondan talep olunan hayat tarzı, bulunduğu her an ve mekânda zamana ve konuma münasip olarak Allah’ı tazim ve ibadet etmesidir. Ancak ibadet mefhumunun basitleşmemesi, insanı nizami bir hayata alıştırmak, ubudiyetin ciddiyetine vurgu yapmak ve hakiki kulluğun; talep ettiğini değil talep olunanı yapmak olduğunu ispat sadedinde bazı ibadetler, bazı vakitlere has kılınmış ve bazı vakitlerde birtakım ibadetlerin yapılması yasaklanmıştır. Bu vakitlerden beş tanesi vardır ki bunlara mekruh vakitler denir ve o zaman dilimlerinde bazı namaz türlerinin kılınması yasaktır. Bu vakitlerde namaz kılmak itaat değil isyan olarak kabul edilmektedir. Bir Müslümana yakışan ise ibadeti talep olunan surete uygun olarak yapmaktır ki zaten ameller istenildiği şekilde yapıldığı takdirde ibadet olabilmektedir.
Mekruh Vakitler
Mekruh vakitler beş tanedir:
- Güneşin doğmasından bir mızrak boyu yükselmesine kadar olan zamandır ki 40-50 dakika sürmektedir.
- Güneşin tam tepe noktasına geldiği zeval vaktidir ki öğle namazına 45 dakika kala başlar ve öğle namazının vaktinin girmesi ile sona erer.
- Güneşin sararmasından batma zamanına kadar olan vakittir. Akşam namazına 45 dakika kala başlar ve akşam vakti girince sona erer.
Bu üç vakit hakkında Ukbe b. Amir el-Cüheni 0 şunu nakletmektedir: “Rasülullah ﷺ üç vakitte namaz kılmayı ve ölülerimizi defnetmeyi bize yasakladı.[1] Güneşin doğmasından bir mızrak boyu yükselmesine kadar, güneşin tam tepe noktasından batıya meyletmeye başlayıncaya kadar ve sararmasından batımına kadar olan vakitler.”[2]
Bu üç vakitte kaza namazları, vacip namazlar ve cenaze namazı kılınamaz, daha önce okunmuş bir secde ayetinden dolayı tilavet secdesi yapılamaz. Zira bu durumda, herhangi bir kerahetin kendisinde bulunmadığı kâmil bir vakitte kişinin zimmetine giren namaz, kerahetin bulunduğu nakıs vakitte eda edilmiş olacağı için namaz caiz olmaz ve iadesi gerekir. Zira bu üç vakit ateşe tapanların ibadet vaktidir. Bu zamanlarda ibadet etmek onlara benzemek olacağı için bu vakitler mekruh yani nakıs vakitlerdir. Dolayısıyla kerahetin bulunmadığı bir zamanda vacip olan ibadet bu vakitlerde kılınamaz.
Bu üç vakitte, nafile namazlar mekruh olmakla birlikte sahihtir. Çünkü nafile namazlar başlamakla vacip olurlar ki nakıs vakitte başlanılan nafile namaz nakıs olarak zimmete girecek ve nakıs olarak eda edilmesinde de bir beis olmayacaktır.
- İmsak vaktinden güneşin doğuşuna kadar olan vakit.
- İkindi namazı kılındıktan sonra güneş sararıncaya kadar olan vakit.
Bu iki vakitte ise sadece nafile namaz kılmak mekruhtur. İmsak girdikten sonra nafile olarak sadece sabah namazının sünneti kılınır, başka bir nafile namaz kılınamaz. İkindi namazının farzı kılındıktan sonra ise akşam namazına kadar hiçbir nafile namaz kılınmamalıdır. Ancak bu vakitlerde kaza namazları ve vacip namazların kılınmasında bir beis yoktur.
Bu iki vakit hakkında Efendimiz ﷺ “Fecirden (imsaktan) sonra (nafile olarak) sadece iki secde (rekât) vardır.”[3] ve “İkindi namazından sonra güneş batıncaya kadar namaz yoktur.”[4] buyurmuşlardır.[5]
[1] Definden maksat cenaze namazıdır.
[2] Müslim, (1379).
[3] Tirmizi, (384).
[4] Müslim, (1374).
[5] Ömer Nasuhi Bilmen, Büyük İslam İlmihali, Yasin yay, s.226; İbrahim Halebi, Halebi-Kebir, DKİ, I/430; İbn Nüceym, el-Bahru’r-Raik, Daru İhyai’t-Türasi’l-Arabi, I/493.
