Diyalize Girmek Orucu Bozar Mı? Oruçluyken Diyalize Girilir mi?

Allah (azze ve celle)’nin insanoğlunu imtihan ettiği hastalıklardan biri de böbrek yetmezliğidir. Şeriat hastadan zorluğu kaldırmak için ona ayrı hükümler koymuştur. Biz bu yazımızda diyalize giren hastaların oruç durumunu inceleyeceğiz.

Diyalizin Tıbbı Boyutu:

İki türlü diyalizden bahsedilir:

1- Hemodiyaliz

Hemodiyaliz sırasında, hastanın kanı vücudun dışında bir filtreden geçer ve hastaya geri verilir. Filtre membranındaki küçük gözenekler toksinleri süzerken, proteinler gibi hayati bileşenler kanda bırakılır. Fazla su da bu küçük gözeneklerden atılabilir. İşlem, bir kan pompası ve güvenliği sağlayan sistemler ile donatılmış bir diyaliz makinesi ile kontrol edilir.

2- Periton Diyalizi

Periton diyalizi uygulaması için hastanın karın boşluğuna bir tüp yerleştirilir. Özel olarak hazırlanmış ve çok temiz bir torbada bulunan diyaliz sıvıları bu tüp (diğer ismi ile periton kateteri) aracılığı ile hastanın karnına verilir. Diyaliz sıvısı karında kaldığı süre içinde kandaki zararlı maddeler karın zarından süzülür ve diyaliz sıvısının içine geçer. Bir süre sonra kirlenmiş olan bu sıvı vücuttan dışarı boşaltılır. Böylece kandaki zararlı maddelerin bir kısmı dışarı atılmış olur. Daha sonra hastanın karnına tekrar temiz bir diyaliz sıvısı verilir; bu sıvı karında yine bir süre kalır ve dışarı alınır. Böylece kan biraz daha temizlenir. Sonra tekrar temiz bir sıvı takılarak işleme devam edilir.

Diyalizin Fıkhı Boyutu:

Yukarıda ifade edilen diyalizin ilk çeşidinde kişinin dışarıya çıkarılan kanı ikinci çeşidinde ise bir sıvı   vücuda enjekte edilmektedir. Hanefi mezhebinde tercih edilen görüşe göre ister tabi menfezlerden isterse tabi olmayan menfezlerden vücuda giren şeyler orucu bozacaktır. Buna binaen[1]diyaliz hastaları diyalizden sonra çok yorgun ve açlık hissi içerisinde olduklarından dolayı oruç tutmakta güçlük çekiyorlar ise oruçlarını kazaya bırakmalarında bir beis olmayacaktır. Çünkü hastalık oruç tutmamayı mubah kılan özürlerden biridir. Diyaliz hastası bu noktada işinde mahir ve dini hassasiyeti olan bir doktora sorup, onun yönlendirmesi doğrultusunda hareket etmelidir. Fakat oruçlu iken diyalize girmesi gerekir ise güne gün kaza edecektir. 

Allah (c.c) en doğrusunu bilir.

[1] Mergınâni, el-Hidâye, Mektebetü’l Büşra, I/344.