Meşihat Dini Soruların Cevap Kapısı
Hanefi mezhebinde kusmuğa bir takım fıkhî hükümler bina edilmiştir. Onlardan biride orucu bozmasıdır. Nitekim Efendimiz ﷺ: “Oruçlu iken istemeden kusana orucunu kaza etmesi gerekmez. Fakat kendi isteği ile kusarsa kaza etsin.”[1] buyurmuştur. Fukahamız kusmuğun orucu bozmasının nedenini içeriye bir şeylerin girmesi olarak izah etmişlerdir. Kişi kustuğu zaman ister istemez ağzından midesine parçalar gider ki buda orucunun bozulma sebebidir.
Orucun kusmukla bozulmasının birkaç sureti vardır:
Kendi İsteğiyle Kusan Kişinin Orucu Bozulur Mu?
Kişi, kendisini kusturacak olsa kusmuk ağız dolusu ise içeri dönüp dönmediğini bakılmadan oruç bozulacaktır. Kusmuk ağız dolusu değilse herhangi bir şey yutmamış ise ittifakla oruç bozulmayacaktır. Fakat ihtiyari veya gayri ihtiyarı olarak geriye bir şey girecek olsa İmam Muhammed’e göre oruç bozulacaktır. Fetva olarak İmam Muhammed’in görüşü tercih edilir. Bir gün kaza etmesi gerekecektir.
İstemsiz Olarak Kusan Kimsenin Orucu Bozulur Mu?
Kişi, istemenden kusacak olsa ağız dolusu olup yutmamış ise oruç bozulmayacaktır. Fakat istemeden gelen ağız dolusu kusmuğu isteyerek yutacak olursa ittifakla oruç bozulacaktır. Gayrı ihtiyari yutacak olursa tercih edilen görüşe göre bozulacaktır. Lakin istemsiz gelen kusmuk ağız dolusu olmaz ise ihtiyarı olarak yutmadığı sürece oruç bozulmayacaktır.
Netice olarak: Kişi istemeden kusacak olursa yutmadığı takdirde ittifakla oruç bozulmayacaktır. İsteyerek kusacak olursa ağız dolusu ise ittifakla bozulacaktır. [2] Bunların dışında meseleler yukarıdaki ihtilaf üzeredir.
[1] Ebu Dâvud, (2385).
[2] İbn Mâze, Muhîtu’l Burhâni, İdâretü’t-Türâsi’l İslâmî, III, 346.
