İnsanların kan, mal, şeref ve haysiyetini dokunulmaz kılan ve Habibini ﷺ güzel ahlakı tamamlamak için gönderen Allah Teâlâ hazretlerine sonsuz hamd-ü senalar olsun. Türkçe’de sövmek; ağır ve çirkin söz söyleme, onuru ve namusu lekeleyen kaba ve ayıp sözler kullanmak demektir.
Sövmek ahlaki bir davranış olmamakla birlikte, dinen suç sayıldığı için ceza hukukunda ayrıca incelenir. Genel olarak sövmenin her çeşidi dinen mahzurlu sayılmıştır. Allah’a, Peygamberlere, kitaplara, meleklere; dinen kutsal olan şeylere ve dinin en ufak bir hükmüne yapılan sövme insanı dinden çıkarır. Zira imanın gereği olarak tazim edilmesi gereken değerler tahkir edilmiş olur. Biz ise bu yazımızda hususi olarak insana karşı yapılan sövmeyi inceleyeceğiz ve iki başlık altında beyan edeceğiz: 1. Müslümana sövmek. 2. Kafire sövmek.
Müslümana Sövmek
İslam dininde Müslümanın şeref ve haysiyetine zarar verecek sözler sarf etmek haram kılınmıştır. Nitekim Peygamberimiz ﷺ şöyle buyurmuştur: “Müslümana sövmek fasıklıktır.”[1] Ayrıca bu bahisle alakalı İbn Abbas (Radıyallahu anh)’dan şöyle rivayet olunmuştur: “İbn Abbas (Radıyallahu anh) Kabe’ye baktı ve şöyle buyurdu: Senin saygınlığın ne büyüktür, senin hakkın ne büyüktür. Ancak Müslümanın saygınlığı senin saygınlığından daha büyüktür. Zira Allah, Müslümanın kanını, malını, onurunu ve onun hakkında kötü düşünülmesini haram kılmıştır”.[2] Bu hadisten de anlaşılacağı üzere bir Müslümana, onuru ve haysiyetini zedeleyecek ve onu küçük düşürecek şekilde sözler söylemek caiz değildir. Hatta bir insan sürekli çocuklarına, ailesine ve yanındakilere sövüyorsa ve bunu adet edinmişse bu kişinin şer’î mahkemece adaleti düşer ve şahitliği kabul edilmez. [3]
Bir Müslümana söven kimse tazir[4] cezası yemeyi hak eder. Örneğin “ey fasık, ey pislik, ey hırsız” diyecek olsa taziri hak etmiş olur.[5]
Netice olarak zalim dahi olsa bir Müslümana sövmek caiz değildir. Çünkü zalim de olsa onun onuru hala dokunulmazdır.
Kafire Sövmek
Bir Müslüman, zimmî[6] olan bir kafire sövdüğünde günah işlemiş ve taziri hak etmiş olur. Ayrıca bazı fıkıh kaynaklarımızda şöyle geçer: “Bir kimse Yahudi veya Mecusi olan birisine ‘ey kafir’ diye hitap etse ve onlar bu sözden gücenecek olsa bu kişi günah işlemiş olur.[7] Zira onların da ırz, can ve malı bizim açımızdan dokunulmazdır. Lanet etmek de hüküm açısından sövme ile aynıdır.[8]
Kafire sövmenin bir diğer mahzurlu tarafı da onların Allah Teâlâ’ya ve dini değerlerimize sövmekle karşılık vermelerine sebep olmasıdır. Nitekim Allah Teâlâ şöyle buyurur: “Allah’tan başkasına tapanlara sövmeyin (kötü söz söylemeyin); sonra onlar da bilmeden, taşkınlık yaparak Allah’a söverler.” [9]
Allah Teâlâ bizlerin kalbini ve dilini her türlü günahtan temizlesin ve bizleri bütün kirlerden arındırılmış olan Efendimiz ﷺ ve O’na tabi olanlarla içerisinde hiçbir pislik bulunmayan cennetinde buluştursun.
İLGİLİ YAZI: Ölülere Sövmeyin Hadisi | Ölülere Lanet Edilir Mi?
[1] Buharî, (6044).
[2] Musannefi İbni Ebî Şeybe, (28327).
[3] İbn Âbidîn, Reddü’l-Muhtâr, Dâru’l-Fikr, V/480.
[4] Tazir; cezası şeriat tarafından belirlenmemiş bir suç işlendiğinde, halife veya kadı tarafından, hapis veya darp şeklinde verilen cezadır.
[5] Kâsânî, Bedâiu’s-Sanâi’, Dâru’l-Kütübi’l-Arabî, VII/64.
[6] Zimmî; İslâm ülkelerinde yaşayan gayri müslim tebaa için kullanılan bir terimdir.
[7] İbn Nüceym, el-Bahru’r-Râik, Dâru İhyai’t-Türâsi’l-Arabî, XII/135.
[8] İbn Maze el-Buhârî, el-Muhîtu’l-Burhânî, Dâru İhyai’t-Türâsi’l-Arabi, IV/729.
[9] En’am, (108).